| Znaczenie | 2019-12-07 |
| Co to jest peseloza? | |
| Możemy się domyślić, że nazwa pochodzi od skrótowca PESEL, czyli Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności – system zawierający dane ewidencyjne stałych mieszkańców Polski, ale w drugim, bardziej szczegółowym znaczeniu jest to numer ewidencyjny wpisywany do dowodu osobistego, w którym jest ukryta nasza data urodzenia. Do tej właśnie informacji odnosi się nazwa peseloza, której próżno szukać w słownikach. Dlatego przeszukałam internet. Na stronie http://twojarownowaga.pl znalazłam taki opis: Peseloza […] to jednostka chorobowa, która objawia się tym, że człowiek zaczyna uważać, że jest już na coś za stary. Przestaje mu się chcieć. Zmieniać, odkrywać, zdobywać, cieszyć, jeździć, biegać, chodzić. […] jednostce dotkniętej peselozą nie chce się już prawie nic. „W tym wieku? Daj spokój, jeszcze się połamię!”. Nazwa jest utworzona za pomocą przyrostka -oza na wzór nazw chorób, np. mukowiscydoza, mononukleoza, psychoza, borelioza, skolioza, lecz peseloza to nie choroba z punktu widzenia nauk medycznych – to słowo jest potoczne. Wiele podobnych określeń znajdziemy w internecie, w tym szczególnie na stronie Obserwatorium Językowego UW, skąd pochodzą poniższe definicje. Wymieńmy kilka nowych słów: szyldoza «nadmierne, nieprzemyślane i niegustowne wypełnianie przestrzeni miejskiej szyldami reklamowymi, bilbordami»; słupkoza «przesadne wykorzystywanie słupków do zagradzania miejsc z zakazem parkowania, utrudniając ruch wszystkim użytkownikom drogi, w tym niepełnosprawnym i pieszym»; pikseloza «kolorowe kwadraty w obrazie cyfrowym spowodowane zbyt niską jego rozdzielczością lub zakłóceniami transmisji; czasem stosowane celowo w celu ukrycia twarzy na zdjęciu», a nawet celebrytoza «dążenie do zyskania lub zwiększenia swojej popularności przez częste pokazywanie się w mediach i zachowywanie się w sposób właściwy celebrytom». Mówi się – także potocznie – że od niedawna na uczelniach panuje punktoza. Słowo to można zdefiniować jako «skupianie się przy ocenie osiągnięć naukowych głównie na zdobytych punktach». Już tych kilka przykładów pokazuje, że społeczeństwo najwyraźniej czuje potrzebę nazwania (a przez ironiczny sens – również skomentowania) negatywnie ocenianych czy szkodliwych stanów rzeczy, działań, zachowań. PS. Audycji na temat peselozy można posłuchać na stronie katowickiego Radia eM: https://www.radioem.pl/att/6020125.03-12-2019-Co-to-jest-peseloza. . |
|